مغارهای کاسه تراشی :

کاسه تراشی دیقیا مانند یک اتش فشان است که باید مواد داخل ان به بیرن ریخته شود و داخل ان خالی گردد . خوشبختانه امروز به لطفا پیشرفت در ماشینهای خراطی و ابزار الات اندازه گیری خراطان بخوبی این مورد را یاد گرفته اند که چگونه چوبهای داخل یک کاسه را خالی کرده و به بیرون بریزند تا شکل کاسه بوجود بیاید .

در هر صورت چه شما یک خراط حرفه ای باشید و چه یک مبتدی برای این کار به مغار مخصوص ان نیاز دارید و با هر مغاری نمیتوانید انرا انجام دهید . در طول 25 سال که به عنوان مربی خراطی اشتغال دارم همیشه سوآل اصلی هنرجویان در مورد مغار کاسه تراش بوده و برای خرید ان دچار سر در گمی هستند . باید به شما بگویم که هر انچه را در این مورد نیاز دارید در این کتاب آورده شده است .

مشخصات مغار کاسه تراش

یک مغار لول حرفه ای از سه قسمت اصلی تشکیل شده است . میله – شیار و دسته

میله مغار معمولا به شکل گرد بوده و دارای استحکام بسیار بالایی میباشد که در برابر ضربات ناشی از تراش مقاومت داشته باشد . شیار : شیار معمولا در این نوع مغار به شکل مقطع بیضوی هست که اشکال مختلفی از بیضی را شامل میشود . و دسته معمولا به طول 16 اینچ (406 میلیمتر) از جنش چوب راش یا ون میباشد .طول بلند دسته بدلیل افزایش نیروی اهرمی مغار میباشد و کنترل ان را راحتر میکند .

اغلب افراد مغار باربرداری (نیم باز) را با مغار لول اشتباه میگیرند در صورتی که مغار بار بردار (نیم باز عمیق و نیم باز کم عمق ) برای گرد کردن قطعات چهار گوش استفاده میشود و بیشتر زمان شروع کار برای گرد کردن و دور کردن قطعه کار یا برای خراطی کردن یک استوانه یا مخروط کاربرد داردو بوسیله ان نمیتوان داخل کاسه را خالی کرد . از طرفی مغار باربردار در قسمت اتصال به دسته بسیار ضعیف تر از مغار کاسه تراش هست و ممکن است در برابر فشارهای ناشی از خالی کردن کاسه خم شود و یا بشکند .

شیار های ایجاد شده روی مغار لول معمولا به شکل نیم نیضی هستند اما همانطور که میدانید بیشمار طرح بیضی وجود دارد . یعنی ما میتوانیم با کم و زیاد کردن طول و عرض بیضی اشکال مختلفی از بیضی را بوجود بیاوریم . معمولا تولید کنندگان مغار با یک عکس مانند تصویر زیر از مقطع مغار شکل شیار را نمایش میدهند . که هر کدام از این نوع شیارها برای قسمتهای مختلفی از کار مناسب میباشند و به نوع مخصوصی تیز میشوند . اینکه هر کدام از این مغارها در چه مواردی کاربرد دارد بسیار اسان است و پس از مدتی کار خودتان این موضوع را فرامیگیرد . ممکن است برای یک کار مشترک دو خراط از روشها و مغارهای مختلفی استفاده کنند . موضوعی که مهم است این است که هیچگاه یک روش، روش نهایی و کامل نیست .

سیستم های اندازه گیری مغار کاسه تراش :

دو سیستم اندازه گذاری برای مغار وجود دارد : روش انگلیسی و روش آمریکایی . که روش انگلیسی عمومیت بیشتری نسبت به روش امریکایی دارد .

همانطور که در شکل پیداست : در روش انگلیسی اندازه گذاری بر اساس پهنای قسمت شیار مغار میباشد ولی در روش امریکایی اندازه گذاری بر اساس قطر میله مغار است . در نتیجه مغاری که در سیستم انگلیسی 8/5 اینچ (15.8 میلیمتر) برچسب خورده به نسبت از سیستم امریکایی کوچکتر است . مثلا مغار لول 2/1 اینچ (12.7 میلیمتر ) در سیستم انگلیسی تقریبا با مغار 8/5 اینچ (15.8 میلیمتر) در سیستم آمریکایی برابر است . که باید در هنگام خرید مغار به این نکته توجه کنید .(کلیه مغارهای تولیدی در سازابزار بر اساس اندازه امریکایی معرفی میشوند )

این مغارها در دامنه وسیعی از اندازه ها در دسترس میباشند اما شما نیاز ندارید که همه آنها را داشته باشید . این طبیعی است که تولید کنندگان مغار در سایزهای مختلف و برای سلیقه های مختلف مغار تولید کنند . چنانچه شما یک ماشین خراطی استاندارد (رو میزی ) به طول کارگیر 12 تا 14 اینچ (30 تا 35 سانتیمتر) دارید مغار 2/1 اینچ (12 میلیمتر) در سیستم انگلیسی یا مغار 8/5 اینچ (15 میلیمتر ) در سیستم امریکایی برای شما بهترین انتخاب است .

مغار های کاسه تراش HSS

اگر برای پیدا کردن یک مغار کاسه تراش از جنس فولادهای تند بر (hss) زمان زیادی صرف کنید ضرر نکرده اید . بطور کلی مغار های hss به نسبت مغار های فولادی قیمت بالاتری دارند ولی مدت زمان بیشتر در مقابل کندشدن مقاومت میکند . و در هنگام تیز شدن بوسیله دستگاه سنگ چرخ ابدیدگی خود را از دست نمیدهند . همانطور که در جدول زیر میبیند این مغار ها با کیفیت برابر ساخته و تیز شده اند . اما مغار با درجه بالا تر مقاومت بیشتری در برابر سایش از خود نشان میدهد .بیشترین مغارهای hss کاسه تراش از فولادی بنام m2 که یک فولاد برای ساخت ابزار آلات سرد کار میباشد ساخته شده اند . و من خرید آن را به شما پیشنهاد میکنم .

مشخصه های لبه مغار های کاسه تراشی (مغار لول )

لبه مغارهای کاسه تراش را میتوان بصورتهای مختلفی تیز کرد و شکل داد . اغلب مغارهایی که در بازار وجود دارند ممکن است برای شروع بکار آماده نباشند .تغییر شکل نهایی مغار و اماده به کار کردن ان بر عهده خریدار است . که من در اینجا سه روش اصلی آن را به شماد یاد میدهم.

مغار با لبه سنتی (کلاسیک):

بسیاری از مغار هایی که در بازاروجود دارند بصورت پیش فرض دارای این نوع از لبه هستند . در واقع تیز کردن مغار به این صورت بسیار راحت است اما محدودیتهایی در هنگام باربرداری بصورت مورب و داخل تراشی دارد و کارایی مناسب و بی عیبی در این موارد ندارد و از آن میتوان عمومی ترین نوع تیز کردن مغار نام برد .تیز کردن مغار با این فرم همانطور که از تصویر ان پیدا هست براحتی توسط سنگ چرخ امکان پذیر است . انجام دادن ان نیاز به مهارت زیادی نمیخواهد . در این حالت زاویه بین لبه های برنده نوک مغار با شیار مغار بین 80 تا 90 درجه است و لبه برنده به هیچ وجه داخل شیار نمیرود . در استفاده از این نو مغار بهتر است دسته مغار مقداری پایینتر از پایه مغار قرار گیرد و مغار هنگام درگیری با چوب و باربرداری یک زاویه رو به بالا داشته باشد .

مغار با لبه پشت ناخنی:

این نوع لبه شکل بهتری نسبت به نوع قبل دارد . همانطور که در تصویر مشخص است لبه مغار دیگر حالت عمود ندارد و مقداری به طرف داخل شیار کشیده شده است . این نوع از لبه ممکن است بصورت آماده در بازار وجود نداشته باشد و شما باید خودتان توسط دستگاه سنگ چرخ آنرا ایجاد نمایید . مشخصه اصلی این نوع از لبه این است که لبه باربرداری مقدار کمی به داخل شیار نیز کشیده است . در واقع این مدل حد وسط مغار با لبه کلاسیک و لبه ایرلندی هست .

مغار با لبه ایرلندی (بیضوی یا پشت جارویی):

این نوع از مغار به اسمهای مختلفی مانند لبه ایرلندی – پشت جارویی – بیضوری – لبه جانبی و... معروف است . این نوع از لبه به شما اجازه باربرداری بسیار زیاد پشت و داخل کاسه را میدهد و همانطور که در تصویر میبیند لبه تیز مغار بطور کامل تا داخل شیار کشیده شده و مقداری از لبه شیار دار مغار نیز تیز شده است .هنگام باربرداری با این مغار شما میتواند از لبه داخلی مغار نیز استفاده کنید . این نوع از لبه نیاز شما را به سایر مغارها برای کاسه تراشی برطرف میسازد و توسط ان میتوانید مراحل مختلف تراش کاسه را انجام دهید . آماده سازی و تیز کردن مغار به این روش نیاز به زمان بیشتر وتجربه و مهارت کافی دارد . و ممکن است در ابتدا و شروع کار برای شما مقداری دشوار باشد .

تیز کردن مغارهای کاسه تراش

چگونه میتوان یک مغار آماده با لبه های تیز و صیقلی درست کرد . داشتن یک چرخ سنگ دو طرفه از الزامات این کار است . طبیعی است که نمیتوان تمام مراحل ساخت یک مغار را با چرخ سنگ انجام داد بلکه بهتر است از مغارهای آماده بازار استفاده کنید که مراحل بسیار زیادی توسط کارخانه سازنده انجام شده است و شما باید فرم نهایی و تیز کردن مغار را انجام دهید . هنگام تیز کاری و سنگ زدن مغار باید بسیار دقت شود که لبه مغار بیش از حد داغ نشودو به درجه سرخی نرسد چرا که خاصیت سخت بودن خود را از دست میدهد و یا از ابدیدگی خارج میشود . برای اینکار حتما باید از یک ظرف اب در کنار دستگاه استفاده کنید تا به دفعات زیاد نوک مغار را سرد کنید . البته این مورد در مغارهای hss زیاد جای نگرانی ندارد و اگر مغار hss شما بسیار داغ شد برای خنگ کردن آن نباید از آب استفاده کنید بلکه باید بمرور توسط هوا خنک شود . دستگاههای مخصوصی هم برای تیز کاری ابزار آلات نجاری وجود دارد که میتوان برای نمونه برند tormek را نام برد.

از موارد دیگری که در تیز کاری مغارهای خراطی بخصوص مغار های کاسه تراش باید به انها توجه داشت زاویه تیز کردن لبه مغار است . زاویه مناسب برای مغارهای کاسه تراش بین 35 تا 45 درجه است که شما میتوانید توسط یک نقاله مانند تصویر انرا اندازه بگیرید .

برای تیز کاری مغار های خراطی فیکسچرهای مختلفی در بازار وجود دارد که هنر جویان برای شروع کار میتوانند از آن استفاده کنند. کار اصلی این فیکسچرها ثابت نگه داشتن مغار در زاویه مشخص است تا فراینده سنگ زنی بصورت کاملا یکنواخت در لبه مغار انجام شود . شما براحتی میتوانید در کارگاه خود نمونه مشابه انرا درست کنید .

چگونگی تیز کردن مغارها :

خراطان مغارهای کاسه تراش خود را در سه گروه گفته شده در فصل قبل شکل میدهند . شکل سنتی – شکل پشت ناخنی و شکل ایرلندی . شما هر نوع از مغار را میتوانید با استفاده از چرخ سنگ شکل دهید .انتخاب اینکه از چه سنگی برای چه نوع مغاری استفاده شود این به تجربه و سطح مهارت شما بستگی دارد .

من از یک چرخ با درجه زبری درشت برای شکل دادن و از یک چرخ دیگر با درجه ذبری نرم تر برای تیز کردن مغارها استفاده میکنم . بطور کلی روش حرکت مغار در شکل دادن و تیز کردن روی چرخ به یک صورت است .

اغلب مغار ها کاسه تراش از جنس hss هستند . اگر دیدید که مغار hss در زمان سنگ زدن به رنگ ابی درامد نگران نباشید مغار سختی خود را از دست نمیدهد فقط نباید انرا با آب خنک کنید بلکه باید بگذارید به آرامی خنک شود . میتوانید انرا روی یک فلز قرار دهید تا با هوا سرد شود و حرارت خود را از دست بدهد . باید دقت کنید در زمان تیز کردن مغار آنرا طوری انجام دهید که مغار سرخ نشده و بیش از حد داغ نشود .

امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد . چنانچه شما هم تجربه ای در این زمینه دارید با ما در میان بگذارید . مطمئنا با اشتراک گذاری دانسته هایمان میتوانیم بیشتر یاد بگیرید .

---

برگرفته از کتاب تکنیکهای خراطی الن لیسر (alan lacer)

Alan Lacer's Woodturning Projects & Techniques

ترجمه : ابوطالب سخایی

---

در این باره بخوانید :

اموزش خراطی خودکارهای چوبی

راهنمای خرید دستگاه خراطی

همه چیز در مورد اره های ژاپنی