8 خرداد 1396 9 24956 مطالب آموزشی . خراطی .
خراطی یکی از هنر های چوبی میباشد که بوسیله یک دستگاه یک قطعه چوب را به گردش در میاورند و بعد بوسیله مغارهای مخصوص چوب را تراش میدهند و به اشکال کاملا متقارن تبدیل میکنند .
هنر خراطی به نوعی مانند سفالگری روی چرخ میباشد که با حرکات دست میتوانید تمامی ذوق و سلیقه خود را روی چوب پیاده کنید و اشکال بسیار زیبایی خلق کنید. در زیر چند نمونه از آثار خلق شده توسط دستگاه خراطی را مشاهده مینمایید .
چون هدف اصلی در این مقاله معرفی هنر خراطی نمیباشد در همین حد بسنده میکنیم .
برای خلق چنین آثاری نیاز به یک دستگاه خراطی با امکانات کافی است و اصلی ترین پارامتر در انتخاب یک دستگاه خراطی کاربرد آن است یعنی بوسیله دستگاه خراطی قصد تولید چه نو محصولی را دارید.فراموش نکنید روکش یک خود نویس نفیس یا یک چوب سیگار توسط دستگاه خراطی ساخته میشود وسایل بزرگی مانند ساز تنبک و میل باستانی نیز توسط دستگاه خراطی تولید میشوند پس طبیعی است اگر قصد تولید قطعاتی در سایز و اندازه کوچک دارید یک دستگاه صنعتی با موتور 3 اسب اصلا برای کار شما مناسب نیست .
دستگاههای خراطی مانند بسیاری از دستگاهای دیگر در ابعاد و اندازه های مختلف با قدرت موتور مختلف تولید میشوند و از برندهای معروف دستگاه خراطی در دنیا میتوان به harvey , jet, delta , powermatic اشاره کرد. که هر کدام از این شرکتها در ابعاد و اندازه های مختلفی دستگاه خراطی تولید میکنند. در زیر چند نمونه از دستگاههای خراطی این شرکتها آورده شده است .
در میان دستگاههای فوق همانطور که در تصویر میبینید برخی بسیار بزرگ و قدرتمند و برخی کوچک هستند و به دستگاههای رو میزی معروفند.پس اولید قدم در انتخاب دستگاه نوع استفاده از دستگاه میباشد.
در زیر تعدادی از ویژگی های یک دستگاه خراطی ذکر میشود تا شما با این موارد اشنایی پیدا کنید و در انتخاب دستگاه آنها را مد نظر قرار دهید .
- بدنه اصلی دستگاه : یک دستگاه خراطی خوب و استاندارد باید یک بدنه چدنی ماشینکاری شده باشد . بدنه چدنی سبب میشود که دستگاه در حد خود وزن بالاتری داشته باشد و هنگام به گردش درامدن چوب ستگاه کاملا بدون لرزش کار کند در واقع نیروی گریز از مرکز قطعه دوار بر وزن دستگاه غلبه نکند. برخی دستگاهای ارزانقیمت چینی در بازار وجود دارند که جهت بدنه از قوطی فلزی استفاده شده است که این امر بسیار نامرسوم بوده و آن دستگاهها کیفیت چندانی ندارند. البته فراموش نشود برندهای بسار معروف دستگاهای نجاری در چین نیز وجود دارندولی بدلیل حاشیه سود کم برای تجار و قیمت بالا معمولا راهی کشورهای اروپایی و آمریکایی میشوند تا کشور های آسیایی به عنوان مثال دستگاه هاروی که یکی از سرامد ترین این دستگاهها میباشد نیز در کشور چین تولید میشود و قیمت مدل t40 آن حدود 2000 دلار میباشد.
- امکان چرخش کلگی دستگاه :این مورد امکانی است که همه دستگاهها از آن برخوردار نیستند.بوسیله این امکان میتوان کاسه یا سینی های چوبی به قطر بزرگ را خراطی کرد. با هر دستگاه خراطی میتوان یک طول مشخص که بین دو مرغک و شعاع مشخص که از نوع مرغک تا لبه دستگاه است را میتوان خراطی کرد. با این امکان کلگی محور کارگیر میچرخد و زیر محور دستگاه توسط بدنه محدود نیست و از طرفی برای خالی کردن کاسه ها دهنه کاسه دقیقا روبروی بدن خراط قرار میگیرد . در عکس زیر این مورد کاملا مشخص است .
- حداکثر طول کارگیر دستگاه : حداکثر طول کارگیر دستگاه بیشتری طول قطعه کاری است که میتوان روی دستگاه خراطی نسب کرد و روی آن خراطی انجام داد. این طول معمولا از دستگاهای کوچک رو میزی 35 سانتیمتر تا 60 سانتیمتر و در دستگاههای بزرگ و پایه دار از 90 تا 120 سانتیمتر متغیر است . البته برخی از دستگاهای خراطی رو میزی امکان اضافه کردن یک بدنه مجزا برای افزایش طول کار گیر را دارند که این یکی از مزایای دستگاه به شمار میرود.
- حداکثر قطر کارگیر : این اندازه از مرکز محور دستگاه تا سطح بدنه دستگاه میباشد و هر چه بزرگتر باشد امکان خراطی کردن چوب با قطر بالا وجود دارد.البته فراموش نشود ممکن است یک دستگاه رو میزی حداکثر قطر کارگیر 50 سانتیمتر (از محور دستگاه تا سطح بدنه 25 سانتیمتر ) و حداکثر طول کارگیر 60 سانتیمتررا دارا باشدولی به هیچ وجه نمیتوان یک چوب با قطر 50 سانتیمتر و بطول 60 سانتیمتر را روی دستگاه بست و خراطی کرد بلکه آن طول 60 سانتیمتر برای قطرهای بایین است و عرض 50 سانتیمتر برای چوبهایی با طول بسیار کم مناسب میباشد مانند سینی های چوبی ضخامت آنها حدود 4 تا 5 سانتیمتر میباشد.
- اتصالات اهرمی : منظور از اتصالات و بستهای اهرمی این است که در دستگاه خراطی برخی از قسمتها مانند پایه مغار و پایه مرغک دائما در حال باز و بسته شدن هستند و اگر برای این اتثالات از پیچ و مهره استفاده شود بسیار وقت گیر بوده و کار را دشارد میکند بنابر این این قسمتها را طوری میسازند که با حرکت دادن مقداری از یک اهرم در جای خود محکم میشوندو یا شل شده و براحتی حرکت میکنند
- صفحه تقسیم : معمولا در در دستگاههای حرفه ای در قسمت پولی محور اصلی دستگاه یک صفحه گرد قرار دارد که دور تا دور این صفحه سوراخهایی با فاصله های کاملا مشخص که معمولا در دستگاههای رو میزی 24 عدد هستند وجود دارد که میتوان با پیچاندن یک پیچ در بیرون دستگاه سر پیچ را دال این سوراخها قرار داد و محور دستگاه را قفل کرد . این صفحه تقسیم زمانی کاربرد دارد که بخواهیم به عنوان مثال دورتا دور یک کاسه بزرگ راکه خراطی کرده ایم به قسمتهای مساوی تقسیم کنیم .این اعداد باید مضربهای 24 باشند مانند 2،4،8،12،24 .. در عکس زیر میتوانید تفحه تقسیم را ببینید
- سیستم تعغیر دور : یک قانون کلی در خراطی وجود دارد و آن این است هر چقدر قطعه کار بزرگتر باشد باید دور دستگاه کمتر شود . چرا کا قطعه کار بزرگر نیروی گریز از مرکز بیشتری هنگام چرخش تولید میکند و بسیار خطرناک میباشد پس در نتیجه تمامی دستگاههای خراطی باید دورهای مختلفی داشته باشند . و کاربر بتواند براحتی دور مناسب را انتخاب کند . از این سیستمها میتوان به روشهای زیر اشاره کرد
- فولی و تسمه و جابجایی با دست
- فولی خورشیدی و تسمه و تعغیر دور با اهرم
- دینام اینورتر دار و تعغیر دور با چرخاندن ولوم و نشان دادن دور دستگاه در صفحه نمایش
- قدرت موتور دستگاه : قدرت موتور دستگاه نیز پارامتر مهمی در انتخاب دستگاه خراطی است .ما باید بدانیم برای کاری که میخواهیم انجام دهیم چه قدرت موتوری نیاز است تا از صرف هزینه های زیادی در انتخاب اشتباه دستگاه خودداری شود. معمولا یک موتور یک اسب یا 750 وات برای دستگاههای رو میزی بسیار مناسب است و میتوان با آن کاسه های تقریبا بزرگ نیز خراطی کرد و برای دستگاههای صنعتی بزرگ ممکن است موتورهایی تا حدود 3 اسب بخار قدرت نیز استفاده شود البته دستگاههای مینی خراطی هم هستند که از موتور های آرمیچری با قدرت کمتری حدود 300 تا 400 وات استفاده میشوند .
- امکان نصب چهار نظام : یکی از ویژگی های اصلی دستگاه خراطی باید امکان نصب چهار نظام باشد یعنی محور اصلی دستگاه از رزوه شده باشد . البته چهار نظام خراطی یک وسیله جداگانه است همراه هیچ دستگاهی نمیباشد.بسیاری از کاربران از سه نظام های کوچک دستگاه تراشکاری برای خراطی استفاده میکنند که این کار بسیار خطرناک است چرا که فکهای سه نظامهای تراشکاری برای گرفتن یک طرفه چوب مناسب نیستند و از طرفی وزن بسیار بالاتری نیز نسبت به چهار نظامهای مخصوص خراطی دارند .
- هم مرکزی محور ها : نوک مرغک دستگاه با نوک محور دستگاه که محل قرار گیری 4 نیش یا چهار نظام است دقیقا باید در یک راستا باشند
- حرکت روان پایه مرغک و پایه مغار: باید دقت شود که در یک دستگاه خراطی پایه مرغک براحتی در طول میز جلو و عقب برود و براحتی قفل شود و موانعی برای این کار وجود نداشته باشد و از طرفی پایه مغار نیز که مغار در هنگام خراطی روی آن تکیه میکند باید به اندازه کافی بلند بوده و براحتی به جلو و عقب و چپ و راست (در تمامی جهات)حرکت کند و براحتی در جای خود ثابت شود .
امیدواریم این مقاله بتواند شما را در تهیه یک دستگاه مناسب یاری کند جهت مشاهده دستگاهای موجود در ساز ابزار کلیک کنید
نوشته شده توسط واحد آموزش ساز ابزار
در پایان فیلم معرفی دستگاه خراطی هاروی را مشاهده نمایید .