18 دی 1396 6 15676 مطالب آموزشی . سازسازی .
راه اندازی کارگاه سازسازی (سه تار)
در این مقاله سعی داریم تجهیزاتی را که برای یک کارگاه ساز سازی ترجیحا سه تار که بسیار پر مخاطب است را تا حدودی برایتان شرح داده و شما را با آن تجهیزات اشنا کنیم .
همیشه افراد زیادی با بنده تماس میگیرند و از من مقدار تقریبی هزینه مورد نیاز برای راه اندازی یک کارگاه ساز سازی را خواستار میشوند . بنده در تنها جوابی که میتوانم به انها بدهم این است که بگویم شما چه مقداری میخواهید برای کارگاهتان هزینه کنید تا بنده به همان میزان به ترتیب اولویت ابزار الات و تجهیزات را معرفی نمایم . بله پس اولین قدم تعیین مقدار مبلغی و یا سرمایه ای که هر فرد میتواند در شروع برای کار خود سرمایه گذاری کند .
در اینجا میتوان کارگاه های سازسازی را به سه نوع کارگاه تقسیم بندی کرد
گروه اول افرادی هستند که بر اساس ذوق و علاقه شخصی میخواهند اقدام به راه اندازی یک کارگاه خانگی کنند تا در اوقات بیکاری خود به این کار مشغول شود.
گروه دوم افرادی هستند که بصورت تخصصی در امر ساز سازی فعالیت میکند . و این افراد بطور رسمی سازساز یا ساز گر هستند و امرار معاششان از طریق همین امر است و تولید سازهایشان معمولا بصورت قبول سفارش است و در ماه حدود 3 تا 5 عدد ساز ممکن است تولید کنند
و گروه سوم کارگاههای بزرگی هستند که در حجم بالا اقدام به تولید ساز میکنند و در ماه ممکن است تا حدود 100 عدد ساز تولید کنند این کارگاهها معمولا تمامی مراحل ساخت ساز توسط یک نفر انجام نمیشود و بین نفرات مختلف تقسیم میشود.
تجهیزات هر یک از این 3 گروه با هم ممکن است فرق کند مثلا گروه اول ضرورتی برای شروع به ساخت ساز به اره فلکه ندارد و برای شروع میتواند مقداری چوب برش کرده تهیه کرده و با خریداری مقداری ابزار دستی و قالب توانایی خود را محک بزند ولی برای گروه دوم داشتن یک اره فلکه برای برش ترک بسیار ضروری است . این گروه میتواند الوار های بزرگ چوب را در کارخانه برش داده و برش نهایی و تهیه ترک را در کارگاه خود انجام دهد .و همچنین برای یک کارگاه بزرگ در نوع سوم داشتن یک اره فلکه در سایز 60 و یک اره فلکه دیگر در سایز 40 ضروری است چرا که بدلیل حجم بالای تولیدات و جهت صرفه جویی در هزینه های حمل و نقل و غیر باید تمامی مراحل در داخل کارگاه صورت گیرد .
پس واضح است که اگر بخواهیم در این مورد صحبت کنیم ابتدا باید ببینیم که میخواهیم جز کدام یک از این گروه باشیم .
ما در اینجا گروه دوم را که بیشترین گروه از سازگرها را تشکیل میدهد مد نظر قرار داده و کلیه ابزار الات و تجهیزاتی که جهت یک کارگاه در این سطح باید داشته باشد تا کارهای خود را براحتی انجام دهد را عنوان میکنیم .
کارگاه : کارگاه یا مکان انجام دادن کار اولین چیزی است که شما باید به آن فکر کنید . که هر کس میتواند با توجه به شرایط محیطی خود و محل زندگی خود فضایی را به ان اختصاص دهد . این فضا میتواند از یک پارکینگ 6 متری شروع شود که بعدها میتوانید آنرا افزایش دهید
میز کار سازسازی : شما برای این کار حتما به یک میز کار به ابعاد تقریبی 70 در 120 سانتیمتر نیاز دارید . این میز را میتوانید با مراجعه به جوشکاری از اهن ساخته و روی ان یک ورق ام دی اف پیچ کنید و یا از میز های مخصوص نجاری که تماما از چوب ساخته شده اند و در این فروشگاه نیز عرضه میشوند استفاده نمایید .
گیره رو میزی : گیره ها انواع و اقسام مختلفی دارند که هر کدام کارایی خاص خود را داشته و در شرایط مختلفی از ان استفاده میشود . از انواع گیره ها میتوان گیره های رو میزی (اهنگری) گیره های کتابی (نجاری) گیره های بغل میزی – گیره های منیاتوری و ... را نام برد . شما برای شروع به ساز سازی به دو عدد گیره نیاز دارید . یک گیره که باید توانایی نگه داشتن رنده شماره 6 یا 7 را داشته باشد تا بتوانید جهت ساخت کاسه و تراش ترک رنده بزرگ را به ان ببندید و یک گیره ظریف برای قطعات کوچک مانند سیم گیر – خرک و شیانک و ... شما میتوانید با کلیک روی این گزینه انواع گیره ها را مشاهده کرده و با توجه به قیمت و ابعاد مورد نظر یکی را سفارش دهید.
رنده سازسازی : شما در طول فرایند ساخت سه تار به 4 نوع رنده نیاز دارید . 1- رنده شماره 6 برای تراش ترک کاسه و تراز کردن دسته رنده شماره 4 برای گرد کردن دسته رنده مشتی جهت تراش صفحه و گرد کردن دسته و یک عدد رنده انگشتی برای تراش اولیه و اماده سازی صفحه .جهت مشاهده انواع رنده کلیک کنید
قالب های سازسازی (سه تار ): یکی از مراحل اصلی ساخت سه تار ساخت کاسه سه تار میباشد که نیازمند تجربه و مهارت بالایی است . جهت ساخت کاسه شما باید قالب داشته باشید قالب سه تار یک مجموعه از جنس المینیوم میباشد که شما بوسیله ان میتوانید چوبهای مربوطه را با قوس استاندارد و هم شکل خم کنید و اقدام به ساخت کاسه کنید .
جهت دیدن ویدیویی در این زمینه کلیک کنید .
جهت مشاهده و سفارش انواع قالب کلیک کنید
مغار :مغارها سایز بندی های مختلفی دارند . شما برای شروع کار خود به چند مغار تخت در سایزهای 6 و 8 و 10 و 12 نیاز خواهید داشت. هر چند ممکن است بعدها بخواهید سری مغارهای خود را کامل کنید .
تخته سنباده : تخته سنباده یک سطح صاف و کاکلا هموار است که یک سنباده روی ان چسب خورده و برای گونیا کردن نهایی ترکها بعد از رنده کردن استفاده میشود . جهت تخته سنباده میتواید از یک سنگ ساختمانی نیز استفاده کنید . البته باید قبل از چسباندن سنباده از موج نداشتن سطخ ان اطمینان حاصل کنید
اره و کمان اره : از آنجایی که کار ساز سازی بیشترین متریال چوب میباشد و بیشترین کار ان توسط دست صورت میگیرد داشتن سری کامل ابزار نجاری ضروری است – یکی از انها اره میباشد که داشتن یک اره – یک کمان اره – و یک کمان اره کوچک ظریف بری جهت این امر ضروری است
سوهان و چوب ساب : داشتن چند سوهان و چوب ساب جهت کارهای مختلف در یک کارگاه سازسازی ضروری است . از چوب ساب برای دور گیری صفحه گرد کردن دسته – ساخت گلویی و غیره ... استفاده میشود و از سوهانها نیز برای پرداخت بعد از چوب ساب و ساخت خرک و شیطانک ساز استفاده میشود
چکش : یک چکش 100 گرمی فلزی و یک چکش چوبی از ضروریات کارگاه میباشد .
خط کش فلزی: یک خط کش فلزی 60 سانتی و یک خط کش فلزی 20 سانتی بسار در کار اسفاده میشوند . جهت اندازه گذاری و کشیدن خط طولی دسته ساز جهت برش .
کولیس: کولیس وسیله ای است که بوسیله ان میتوان 3 اندازه بیرونی داخلی و عمق را تا دقت دهم میلیمتر براحتی اندازه گرفت .
پیچ دستی : باید حتما در کارگاه تعدادی پیچ دستی جهت خم زدن ترکها و کارهای متفرقه دیگر وجود داشته باشد
اره فکله : اره فلکه از اصلی ترین دستگاههای ساخت سه تار میباشد . داشتن یک اره فلکه دقیق و محکم که بوسیله ان بتوانیم ترکهایی سه تار به ضخامت 3 میلیمتر را ورق کنیم بسیار ضروری است
کف رنده : یکی دیگر از دستگاهای بسیار مهم و کاربردی در ساز سازی کف رنده است .از کف رنده برای تراز کردن یک دم و رو الوار چوب استفاده میشود .هنگامی ک بخواهیم ترک برش دهیم باید سطحی از چوب که به گونیای اره فلکه میچسبد کاملا صاف و گونیا شده باشد که بوسیله کف رنده این کار انجام میشود و از طرفی در اماده سازی و 4 تراش کردن دسته کف رنده بسیار کاربرد دارد.
گندگی: گندگی از ضروریات موجود در کارگاه نیست ولی جهت تجهیز کارگاه خود میتوانید بعد از راه اندازی کارگاه یک گندگی داشته باشید . برخی از ساز سازها از گندگی برای یک ضخامت کردن ترکهای ساز استفاده میکنند ه در این روش پرت کار بسیار زیاد است و بدلیل نازک بودن ترکها امکان شکستن ترک زیر فشار گندگی وجود دارد. جهت این امر بهتر است از درام سندر استفاده شود .
درام سندر: داشتن این دستگاه هنگام شروع کار از ضروریات نمیباشد ولی برای انان که بطور حرفه ای ساز میسازند از ضروریات است . درام سندر کاملا مانند گندگی عمل کرده ولی بجای تیغه عمل براده برداری را یک غلطک سنباده ای نجام میدهد و امکان شکستن ترکها در این دستگاه به صفر میرسد . با استفاده از این دستگاه میتوان ورقه های چوبی را براحتی تا ضخامت 1 میلیمتر و یا حتی کمتر رساند . این دستاه برای اولین بار توسط ساز ابزار در کشور عرضه شده است .
مکنده : معمولا دستگاهای نجاری همیشه یک خروجی جهت اتصالبه مکنده دارند با این دستگاه از پخش شدن پوشال و خاک چوب در محیط کارگاه جلوگیری میشود و تا حد بسیار زیادی در پاکیزه نگه داشتن محیط کارگاه بسیار موثر است
هوا کش : بهتر است همیشه یک هواکش کم صدا در محیط کارگاه روشن باشد تا گردو خاک ناشی از سنباده کاری و خاک چوب که در هوا معلق است و با چشم قابل رویت نیست را به بیرون هدایت کند .
اره میزی: اره میزی از ضروریات شما برای شروع ساز سازی نمیباشد ولی بعد ها میتوانید از ان داشته باشید و در کارها از ان اسفاده کنید . بنده در کارگاه خود فاق کاسه و زبانه دسته را بصورت کامل با استفاده از این دستگاه انجام میدهم البته هر سازنده ای ممکن است با توجه به تجربیات خود به یک نحو از این دستگاه استفاده کند .
فرز مشتی : فرز مشتی ممکن است در ابتدای کار به درد شما نخورد ولی بعدها بسیاری از کارهای مربوط به ساز سازی را میتوان به وسیله ان انجام داد . با استفاده از فرز مشتی میتوان شیارهای کاملا منظم و یکنواخت روی دسته ایجاد نمود یا دسته را گرد کرد و یا صفحه ساز را بعد از چسباندن دور گیری کرد . خریدن این وسیله را در ابتدای کار پیشنهاد نمیکنم . شما باید ابتدا تمامی مراحل مختلف ساز را بتوانبد با دست انجام دهی و به مهارت کافی دست پیدا کنید . بعد کم کم به سمت دستگاههای برقی بروید . درست است که استفاده از این ابزارهای برقی کار را سریع و بهتر انجام میدهدولی اگر تجربه و مهارت کافی در استفاده از این ابزار الات را نداشته باشید ممکن است سبب حوادت جبران ناپذیری شود.
برقو و گوشی تراش : برقو و گوشی تراش از اصلی ترین ابزار های دستی هر ساز سازی میباشد . با استفاده از این دو ابزار ساق گوشی و سوراخ گوشی کاملا با یک شیب استاندارد مخروط میشوند که این امر در کوک کردن راحت ساز و کوک خالی نکردن ساز بسیار اهمیت دارد.
دستگاه خراطی برای کارگاه سازسازی: دستگاه خراطی در ابتدای کار ممکن است زیاد به کار شما نیاید ولی بعدها خواهید دید که داشتن یک دستگاه خراطی در کارگاه بسیار ضروری و مفید است و بسیار یاز کارها را میتوان بوسیله ان انجام داد . البته جهت کارگاه ساخت کمانچه داشتم یک دستگاه خراطی بسیار ضروری و مهم است .
سنباده دیسکی : سنباده دیسکی در هر کارگاهی بسیار ضروری میباشد . سنباده دیسکی بطور کلی در هر کارگاهی مورد استفاده قرار میگیرد .
اجاق گاز : از اجاق گاز برای جوشاندن ترکها و داغ کردن قالب در کارگاه استفاده میشود .
ظرف اب : جهت ساخت سه تار و یا تنبور ما نیا به یک ضرف بلند داریم که بتوانیم ترکهای سه تار و پیشانی سه تار که حدود 70 سانت طول دارد را در آن قرار داده و بجوشانیم .